drawing






hanging gardens of cracow | 2015



Krakowskie Ogrody Semiramidy / Hanging Gardens od Cracow

 Dyplom Magisterski na Wydziale architektury Politechniki Krakowskiej, czerwiec 2015
Master's Thesis, Cracow University of Technology, June 2015

 Promotorzy / Supervision
prof. dr hab. inż. arch. Zbigniew Karol Zuziak
dr inż. arch. Matylda Wdowiarz-Bilska


Poniższe opracowanie to projekt zagospodarowania i rewitalizacji terenów należących do stacji kolejowej Kraków Główny. Obszar opracowania znajduje się w centrum Krakowa, mniej niż 1 kilometr od Rynku Głównego. Należy do stacji kolejowej Kraków Główny, przylega stroną zachodnią do torów. Znajduje się w sieci połączeń najważniejszych obiektów kultury i edukacji, sam nie oferując żadnych atrakcyjnych funkcji, będąc martwym fragmentem tkanki. Obejmuje on główny węzeł komunikacyjny o skali miejskiej, regionalnej i międzynarodowej. Głównymi elementami zagospodarowania są: teren przyległy do torów kolejowych od strony wschodniej, plac pomiędzy nim, a Regionalnym Dworcem Autobusowym, zabytkowy budynek Dworca Głównego, oraz płyta parkingu nad peronami.
Główna idea, poprzedzona dogłębnymi analizami uwarunkowań kładzie nacisk na wprowadzenie do centrum miasta nowej jakości przestrzeni publicznych, rewitalizację zdegradowanych terenów o wysokiej ze względu na lokalizację wartości,  wprowadzenie nowych, atrakcyjnych funkcji, przełamanie bariery komunikacyjnej, jaką stanowią tory kolejowe, a przede wszystkim uzupełnienie sieci powiązań ośrodków aktywności społecznej na tle miasta.
Projekt w szczególny sposób kładzie nacisk na rozwój systemów zieleni w mieście, na co wskazuje również jego tytuł: KOS – Krakowskie Ogrody Semiramidy, nawiązujący do jednego z siedmiu cudów świata pochodzącego ze starożytnego Babilonu.
Koncepcja jest również kontynuacją dialogu coraz popularniejszych inicjatywach społecznych oraz licznych projektów dotyczących rozwoju systemu zieleni miejskiej i przestrzeni rekreacyjnych w Krakowie jako mieście – ogrodzie. 






Obszar projektu znajduje się w newralgicznym  punkcie Krakowa. Kumulują się w nim drogi transportu publicznego oraz indywidualnego, jak i ma miejsce duża kumulacja ruchu pieszego ze względu na otaczające je liczne funkcje użyteczności publicznej i kultury.
Przejazd przez tory w okolicy Krakowskiego Centrum Komunikacyjnego zapewniany jest od północy estakadą Alei 29 Listopada, przejazdem podziemnym od ulicy Szlak do dolnego poziomu ulicy Wita Stwosza, oraz na południu ulicą Lubicz, która jest ulicą o dość dużej intensywności ruchu samochodowego i tramwajowego, lecz nie jest do tego przystosowana pod względem nawierzchni oraz szerokości. Analizując przebieg linii tramwajowych i lokalizacji przystanków transportu zbiorowego wyraźnie widać pierwszą, podkreśloną przez nitkę linii tramwajowych obwodnicę przebiegającą dookoła plant,  oraz drugą obwodnicę przebiegającą przez Aleje Trzech Wieszczów, Rondo Mogilskie, Rondo Grzegórzecka oraz ulicę Dietla. Wyraźnie odznacza się również linia kolejowa oraz stacja kolejowa znajdująca się pomiędzy obwodnicami, stanowiąc tym samym łącznik dla komunikacji pieszych, którzy przesiadają się z komunikacji międzymiastowej na komunikację miejską.


Piesi przez tory na omawianym obszarze mogą przedostać się poprzez tory od północy kolejno przez estakadę, następnie poprzez tunel pieszo-rowerowy rozpoczynający się na wysokości hotelu Ibis i prowadzący do ronda na ulicy Wita Stwosza. Kolejne przejście to oddany w ubiegłym, 2014 r. dworzec podziemny Kraków Główny. Jest to pierwszy w Polsce całkowicie usytuowany pod poziomem terenu . Stanowi on jednocześnie bezpieczne i atrakcyjne częściej podziemne które łączy Galerię Krakowską i ulicę Pawią z dworcem autobusowym RDA. Kolejne dwa korytarze są, tak jak korytarz na dworcu podziemnym połączone z peronami. Jeden z nich jest dostępny poprzez schody, drugi poprzez rampę przystosowana dla niepełnosprawnych. Dostępne są od placu Jana Nowaka Jeziorańskiego, drugie wyjście z nich znajduje się na małym zaniedbanym placu po południowej stronie RDA. Plac ten jest bardzo zdegradowany zarówno Pod względem architektonicznym jak i społecznym. Kolejne przejście przez tory kolejowe znajduje się na ulicy Lubicz. Jest ono jednak trudnodostępne ze względu na konieczność skorzystania ze schodów, wąskie chodniki oraz niewygodną nawierzchnię chodników. Ulica Lubicz jest bardzo ważna i atrakcyjna między innymi ze względu na znajdujący się na niej zabytkowy Przekop Talowskiego czyli obniżenie poziomu ulicy aby pokonać tory kolejowe przejeżdżając pod nimi oraz mury przekopu i stalowa konstrukcja przejazdu kolejowego oraz kładki pieszej. Zabytek ten jednak uniemożliwia poszerzenie ulicy Lubicz by lepiej dostosować ją do ruchu samochodowego, pieszego i rowerowego. 
Ruch pieszy kumuluje się w punktach związanych z kulturą i edukacją oraz z komunikacją zbiorową. Na podstawie własnych obserwacji i badań miejscowych została wyznaczona odczuwalna bariera dla ruchu pieszego oraz komunikacji rowerowej. Barierę tę tworzą przede wszystkim tory kolejowe, które w kilku miejscach przecięte są przejściami podziemnymi, jednak w ogólnym odczuciu, te połączenia komunikacyjne nie są na tyle wyraźne, aby ruch był całkowicie płynny. Kolejną barierę stworzyła Galeria Krakowska, która mimo iż bardzo dobrze funkcjonuje wewnątrz, zamknęła ulicę Pawią tworząc wysoką, trudnodostępną pierzeję. Gmach Galerii Krakowskiej również wyraźnie koliduje z dawnym budynkiem Dworca głównego tworząc bardzo wąskie przejście.

Kraków jest miastem dosyć dobrze przystosowany do komunikacji rowerowej powstaje tu dużo dróg rowerowych oraz kontrapasów, jednakże siatka połączeń rowerowych jest wciąż poprzerywana oraz występują w niej miejscowe utrudnienia w ruchu .
Poruszanie się na rowerze w tym obszarze jest dość utrudnione gdyż korzystać można jedynie z niektórych przejść podziemnych i nie można do nich wejść przez Galerię Krakowską. Rowerzyści związku z tym muszą korzystać Z przejazdu na wysokości hotelu Ibis lub z ulicy Lubicz. Ulica Lubicz jest jednak bardzo niekomfortowa do jazdy rowerem w związku z czym dużo lepszym rozwiązaniem jest przejazd ulicą Kopernika, która to z kolei jest dostosowana do rowerów przez wprowadzenie kontrapasa i jest połączona z dobrze pod względem rowerów skomunikowanym rondem Mogilskim. Jednakże dla osób, które chcą na rowerze dostać się na stację kolejową bądź dworzec autobusowy, bariera jest bardzo mocna, a jej pokonanie wymaga nadłożenia kilkuset metrów lub prowadzenia roweru.
Kraków nie jest miastem, w którym zdecydowanie brakuje zielonych terenów rekreacyjnych. Jest to aspekt kształtowania przestrzeni miejskiej, który należy kultywować i rozszerzać, nie tylko ze względów ekologicznych ale także ze względów społecznych i estetyczno-kulturowych. Obszar stacji kolejowej wyraźnie wyznacza miejsce, gdzie występuje znaczny brak zieleni miejskiej. Jest to problem, który warto wziąć pod uwagę w trakcie projektowania struktury Nowego Centrum Krakowa.

Kraków to miasto bardzo ważne pod względem kultury i edukacji. Powiązania nauki i kultury na tle głównych przestrzeni publicznych miasta tworzą fizyczną sieć. Braki w tej strukturze są odczuwalne, a ich obserwacja powinna stanowić ważny wyznacznik do projektowania nowych funkcji. Poza  punktami ważnymi na mapie Krakowa pod względem kultury i edukacji, istotny jest cały obszar Starego Miasta, który wpisany jest na listę światowego Dziedzictwa UNESCO.

Analiza funkcji pokazuje, że na obszarze centrum Krakowa dominuje funkcja mieszkaniowa z usługową, nielicznie występują tam Funkcje biurowe. Z kolei w obszarze opracowania wyraźnie wyróżnia się funkcja transportu.

W strukturze morfologicznej tkanki Krakowa wyraźnie wyznacza się Rynek Główny, który jest niezabudowany oraz cały układ otaczającej go siatki kwartałów zabudowy mieszkaniowej. Te z kolei opasane są wolnym od zabudowy obszarem Plant. W północno-wschodnim narożniku wyróżnia się skrzyżowanie dróg które rozdziela strukturę miejską. Ulica Pawia separuje tkankę luźniejszą lub kwartały zabudowy od nowych obiektów związanych z handlem wielkopowierzchniowym oraz komunikacją, jakimi są Galeria Krakowska oraz Dworzec Główny Kolejowy.




Wytyczne projektowe

Cele:
  • Rewitalizacja kwartału zabudowy śródmiejskiej
  • Powstrzymanie wielowymiarowej degradacji struktury miejskiej
  • Uzupełnienie tkanki historycznej nową zabudową
  • Wprowadzenie nowych funkcji w centrum miasta
  • Utworzenie nowych powiązań w sieci miejsc związanych z kulturą i nauką
  • Kreacja przestrzeni publicznych dla różnych grup społecznych
  • Poprawienie dostępności strony wschodniej torów kolejowych
  • Przełamanie bariery przestrzennej w postaci dworca i torów
  • Wprowadzenie wysokiego wskaźnika powierzchni biologicznie czynnej
  • Wzmocnienie bazy ekonomicznej śródmieścia
Potrzeby

  • Wiele czynników zadecydowało o doborze funkcji dla opracowywanego obszaru. Ich klasyfikacja mogłaby wyglądać następująco:
  • Lokalizacja w centrum miasta
  • Położenie w ważnym węźle komunikacyjnym
  • Potrzeba odnalezienia funkcji dla zabytkowego budynku Dworca Głównego.
  • Obecność wielu ważnych obiektów na ternie kolejowym zabytkowych, które bez odpowiedniego zaplanowania funkcji skazane byłyby na powolne wyniszczanie.
  • Położenie w sieci połączeń ośrodków edukacji i obiektów kulturowych

Powyższe czynniki wpłynęły na uformowanie się koncepcji, która:
  • Zachowuje i odnawia obiekty zabytkowe
  • Poprawia jakość komunikacji pieszej w centrum miasta
  • Proponuje nowe, atrakcyjne dla mieszkańców i turystów funkcje (ze szczególnym uwzględnieniem studentów jako dużej części społeczności Krakowa i dla podniesienia rangi całości miasta jako ośrodka akademickiego)
  • Tworzy przyjazną miastu przestrzeń publiczną o wyjątkowym i indywidualnym charakterze.
  • Ożywia pozbawioną funkcji publicznych i wygodnego dostępu część tkanki w centrum miasta.
  • Wprowadza wysokiej jakości tereny zieleni tworząc nową, zieloną dominantę w krajobrazie miasta.


Poprzedzające proces projektowania dogłębne analizy funkcji, kompozycji, analiza jakości przestrzeni publicznych oraz architektury ukształtowały pewne wytyczne projektowe, na bazie których powstała koncepcja. W ten sposób wyznaczony także został obszar opracowania, a także główne założenia projektowe. Hasło kluczowe wytycznych to połączenia między ważnymi punktami. Wykształciły się w ten sposób swego rodzaju ścieżki w trzech kategoriach. Sam tytuł projektu wskazuje już to, na co został położony punkt ciężkości całej koncepcji – zielone tereny publiczne. Wyznaczone zostały również miejsca, które wymagają zaprojektowania nowej architektury, bądź uzupełnienie istniejącej już tkanki. Analiza stanu technicznego budynków wykazała, iż wiele z obiektów znajdujących się na bezpośrednio przyległym do torów kolejowych terenie PKP jest w złym stanie technicznym, a także znajdują się tam budynki opuszczone i zaniedbane.


Wskazówką do zaprojektowania głównej części całej koncepcji jaką są krakowskie wiszące Ogrody Semiramidy były informacje o tym, że istniejący ponad peronami dworca Kraków Główny parking samochodowy ma spełnione wymagania konstrukcyjne, które umożliwiłyby nadbudowanie nad nim dodatkowego poziomu. Konstrukcja mianowicie miała podtrzymać dworzec autobusowy, lecz nie przewidziano koniecznych do tego celu obciążeń dynamicznych, bez uwzględnienia których dworzec autobusowy nie mógł nad nią powstać. Tym samym w ścisłym centrum tak ważnego miasta jak Kraków mamy wielkopowierzchniowe obiekty budowlane które, degradują krajobraz miasta i ograniczają rozwój dobrych dla ludzi przestrzeni publicznych. Należało również znaleźć sposób na przełamanie bariery, którą stanowią tory, oraz nadanie nowych funkcji oraz rewitalizację obszarów i budynków po wschodniej stronie stacji kolejowej Kraków Główny.


Założenia projektowe i program użytkowania:


W ramach wprowadzenia nowych funkcji i ożywienia obszaru proponowany jest następujący program użytkowy:


  • Adaptacja zabytkowego budynku Dworca Głównego na Muzeum Kolejki Elektrycznej i Zabawek.
  • Wprowadzenie nowego przejścia podziemnego łączącego plac Jana Nowaka Jeziorańskiego z nowym placem przy Wieży Ciśnień.
  • Adaptacja Wieży Ciśnień na Galerię Sztuki z Atelier Artystycznym.
  • Adaptacja budynku drukarni na Inkubator Przedsiębiorczości
  • Adaptacja budynku Lokomotywowni na Salę Wielofunkcyjną.
  • Wprowadzenie nowego budynku w celu uzupełnienia istniejącej tkanki – Centrum Nauki i Innowacji – z programem obejmującym usługi oraz laboratoria znajdujące się w przyziemiu, centrum naukowe na poziomach 1 i 2, biura na pozostałych kondygnacjach.
  • Rewitalizacja placu przy budynku RDA, otwarcie ogródków restauracyjnych, wprowadzenie zieleni.
  • Wprowadzenie wejścia na dworzec RDA od strony południowej przez nowy pawilon handlowy z poczekalnią.
  • Wprowadzenie kładki prowadzącej do wiszących ogrodów, przebudowa wejścia do przejść podziemnych oraz wyjścia z nowego dworca.
  • Nadbudowa parkingu ponad peronami w formie „Wiszących ogrodów” nazwanych KOS – Krakowskimi Ogrodami Semiramidy.
  














Obszar opracowania obejmuje teren zawierający płytę parkingu nad peronami stacji kolejowej Kraków Główny, dworzec autobusowy RDA oraz obszar przylegający do torów, obejmujący budynki pomocnicze, biurowe oraz mieszkalne należące do PKP oraz zabytkowy budynek dawnego Dworca Głównego. Na podstawie materiałów planistycznych dotyczących metra w Krakowie wyznaczona została linia metra biegnąca od Ronda Mogilskiego w kierunku Rynku Głównego. Analizy komunikacji i ruchu pieszego zmotywowały powstanie nowego przejścia podziemnego łączącego plac Jana Nowaka Jeziorańskiego z nowo projektowaną przestrzenią publiczną na obszarze stacji kolejowej Kraków Główny należącym do PKP. Po usunięciu kilku zdegradowanych budynków oraz pozostawieniu kilku z nich wykształciła się tam atrakcyjna przestrzeń publiczna powiązana z nowowprowadzonymi funkcjami. Zachowano budynki biurowe i mieszkalne od ulicy Lubicz a także ciąg mieszkaniowy przy ulicy Bosackiej. Z ciągu tego usunięto jedynie jedną kamienicę, co otworzyło przestrzeń publiczną na Park Strzelecki i łączy go przejściem podziemnym z placem przed Galerią Krakowską wyprowadzając przed dawny budynek Dworca Głównego. Na terenie opracowania zachowano trzy znaczące budynki, w tym wieżę ciśnień, dawną drukarnię oraz dawną lokomotywownię. Zachowano również niewielki budynek w złym stanie technicznym, który przekształcono na nowe wyjście z przejścia Podziemnego. Do zachowanych budynków wprowadzono nowe funkcje. W wieży ciśnień powstało atelier artystyczne i galeria, w budynku dawnej drukarni powstał inkubator przedsiębiorczości wraz z biurami i hotelem, natomiast Lokomotywownia jako Budynek halowy jednokondygnacyjny została przekształcona na salę wielofunkcyjną ekspozycyjno-konferencyjną. Między zabytkowymi budynkami stacji kolejowej a placem przed dworcem autobusowym znajdowały się niewielkich gabarytów budynki należące do Zakładów Porządkowych Południe. Stanowiły one nieatrakcyjna tkankę i nie wnosiły niczego dobrego do tej przestrzeni. Zostały więc one usunięte i zastąpione nowym budynkiem o funkcji centrum nauki i innowacyjności wraz z laboratoriami i salami warsztatowymi połączonymi z inkubatorem przedsiębiorczości.


Między nowym budynkiem a dworcem RDA znajdował się do tej pory bardzo zdegradowany architektonicznie i społecznie plac, na którym znajdowały się budki z jedzeniem i który wprowadzał do przejścia podziemnego. Nie było jednak dostępne od tej strony wejście na dworzec autobusowy. Dostęp do dworca odbywał się przez budynek bądź przez jego północną stronę. Opierając się o istniejące już projekty dla dworca, wprowadziłam od jego południowej strony pawilon, w którym są ławki dla oczekujących na autobusy oraz obiekty drobnego handlu.


Dojazd na teren może odbywać się głównie od ulicy Bosackiej, dla samochodów dostawczych byłoby to możliwe od strony ul. Topolowej przez pas pieszo jezdny, wszystkie inne pojazdy od ul. Lubicz. Wcześniej wymienione obserwacje nasunęły propozycję częściowego zamknięcia ul. Lubicz dla samochodów osobowych, pozostawienia jej dla komunikacji miejskiej, taksówek oraz przystosowania dla rowerów i pieszych, jednakowoż ze względów praktycznych ten pomysł mógłby być nieco zbyt abstrakcyjny. Należy więc, jak w przypadku całego Krakowa należałoby przewidzieć dodatkowe rozwiązania parkingów.


Ulica Bosacka mogłaby zostać przekształcona na całej długości w atrakcyjny pas pieszo jezdny z zielonymi wysepkami spowalniającymi ruch a jednocześnie powinna zostać otwarta po obu stronach aby łączyć ul. Lubicz z ważnym w przestrzeni całego miasta jak również w komunikacji międzymiastowej placem przed wejściem na perony, obok RDA.


Wspomniany właśnie przeze mnie plac i cała przestrzeń dookoła jest w złym stanie technicznym i estetycznym, co motywuje także tworzenie się tam przestrzeni nieciekawej społecznie, wraz ze wszystkimi małymi barami i sklepikami oraz zakątkami chętnie odwiedzanymi przez bezdomnych. Jest on więc również ważnym elementem scalającym koncepcję, która w efekcie będzie opierała się na połączeniach od dworca RDA do przystanku tramwajowego Dworzec Główny, od Placu im. Jana Nowaka Jeziorańskiego do Parku Strzeleckiego, od Uniwersytetu Ekonomicznego do centrum miasta bez konieczności przechodzenia pod ziemia lub wzdłuż ruchliwych ulic.


Do Krakowa jak i do wielu innych miast, zarówno w Polsce jak i na świecie wpłynęła moda na sztukę ulicy (ang. Street Art). Powstaje co raz więcej murali, między innymi w ramach projektu „101 murali dla Krakowa”, który ma spopularyzować sztukę uliczna i zachęcić twórców do opracowywania wyjątkowych dzieł dla miasta. Na objętym projektem terenie są już dwa – jeden na ścianie budynku lokomotywowni, drugi naprzeciwko – na ścianie galerii Krakowskiej autorstwa Justyny Posiecz-Polkowskiej. Ściana Celestatu, która od strony ul. Bosackiej jest dużą, otynkowaną płaszczyzną jest idealnym miejscem na powstanie kolejnego muralu. W pobliżu znajdują się również malowidła ścienne na Rondzie Mogilskim, między innymi autorstwa Olafa Ciruta.






Koncepcja przewiduje uporządkowanie i nadanie funkcji przede wszystkim terenowi przylegającemu do torów kolejowych od wschodniej strony oraz powiązanie go z funkcjami pobliskimi, rewitalizację dawnego budynku Dworca Głównego a także wprowadzenie nowej przestrzeni publicznej w postaci wiszących ogrodów nazwanych KOS – Krakowskimi Ogrodami Semiramidy.


Większość budynków otaczających teren PKP od wschodu i południa zostaje zachowane, poza jedną, najwyższą kamienicą, która otwiera nowopowstały plac na Park Strzelecki. Z samego terenu oprócz wieży ciśnień zakłada się zachowanie i odnowę obiektów starej drukarni i lokomotywowni.


Budynki Zakładów Usługowych Południe i wszystkie małe obiekty handlowe w północnej stronie działki są nieatrakcyjne, w złym stanie technicznym i wprowadzają zamęt, zniechęcając do wejścia na teren.


Przy ulicy Pawiej zostały zasugerowane nowe budynki oraz wyznaczona została swego rodzaju zielona ścieżka łącząca zaniedbany ogród przy ulicy Lubicz, poprzez Park Strzelecki. Nowoprojektowany ogród, aż do ogrodu przyklasztornego przy ulicy Pawiej, który powinien zostać udostępniony publicznie. Zielona ścieżka towarzyszy ścieżce kultury, która to łączy obiekty zabytkowe w centrum miasta, przez nowoprojektowane obiekty kultury i edukacji z Operą Krakowską


W obszarze B uzupełniono istniejącą tkankę o pojedyncze budynki usługowe i biurowe wzdłuż ulicy Pawiej oraz w kwartale między ulicami Rakowicką, Lubicz, Ariańską i Topolową. Wybrane zostały również miejsca, w których zabudowa powinna zostać ograniczona na rzecz wprowadzania dodatkowych zagospodarowanych przestrzeni zielonych. Wytworzyła się w ten sposób ścieżka łącząca KOS z Operą Krakowską. Przechodzi ona przez Park Strzelecki, ulicą Kurkową i wychodzi ze środka pierzei przy ul. Lubicz.


Na placu przed zabytkowym budynkiem Dworca Głównego wprowadzono wejście do nowego przejścia podziemnego, które prowadzi najkrótszym odcinkiem na nowy plac po drugiej stronie torów i jest jednocześnie wejściem do proponowanej stacji metra. W ramach projektu powstały nowe przestrzenie publiczne:


• Plac przy Wieży Ciśnień łączy nowe przejście podziemne z przestrzenią po wschodniej stronie torów, otwiera ją na Park Strzelecki. Rozpoczyna się na nim również główna ścieżka do Ogrodów.


• Placyk restauracyjny w południowej części terenu stanowi modne i popularne rozwiązanie dla stołowania się poza domem. Restauracje zaproponowane zostały w zaadaptowanych do tego dawnych wagonach kolejowych.


• Plac przy RDA, dotychczas bardzo zdegradowany otrzymał nową rangę i jakość. Od północy otwarty na dworzec autobusowy poprzez pawilon usługowy z otwartą poczekalnią, od zachodu otwarty na odnowione wejście do przejścia podziemnego, od południa ograniczony pierzeją z usługami i restauracją, od wschodu natomiast otwarty na ul. Topolową.


• Krakowskie Ogrody Semiramidy to zupełnie nowa przestrzeń wprowadzona do struktury centrum Krakowa. Jest to strefa rekreacyjna, dostępna z Galerii Krakowskiej, Stacji Kolejowej oraz nowoprojektowanej przestrzeni publicznej.




Budowa formy architektoniczno-urbanistycznej

a) Rozwiązania małej architektury na placach

W ramach projektu utworzone zostało kilka nowych placów, które utrzymane zostają w podobnej stylistyce.


Posadzki:

  • Drewniane 
  • Posadzki betonowe monolityczne
  • Trawniki
  • Pola wypełnione kamieniami między betonowymi płytami chodnikowymi
  • Otwarte parkingi przy budynku mieszkalnym na ul. Bosackiej oraz dojazd techniczny do CNiI oraz torów został wykończony ażurowymi płytami chodnikowymi dla umożliwienia pojawienia się tam niskiej roślinności trawiastej


Ściany:

  • Ażurowe mury z cegieł, które nie ograniczają percepcji i pozwalają na porośnięcie przez roślinność pnącą. 
  • Surowy beton w miejscach, gdzie wymagana jest podpora lub mocne ograniczenie. 
  • Ściany nowego budynku wykończone betonem architektonicznym, szkłem, cegłą elewacyjną.
  • Ściany budynków adaptowanych tynkowane, wg ustaleń z Konserwatorem Zabytków.


Ławki – rozwiązanie architektoniczne w postaci „połamanych” pasów, które wznoszą się i opadając tworząc siedziska.


Oświetlenie – Zaproponowane zostało oświetlenie chodnikowe oraz punktowe oświetlanie ważnych obiektów.


b) Nowe wejście do Parku Strzeleckiego


W miejscu, w którym usunięta została jedna z kamienic z ciągu przy ul. Bosackiej wytworzyło się atrakcyjne wyjście z placu, wypadające po drugiej stronie ul. Bosackiej zaraz obok budynku Celestatu. Zaproponowane zostało przeprucie istniejącego muru Parku dla wprowadzenia dodatkowego wejścia połączonego ze ścieżką prowadzącą przez nowy plac przy Wieży Ciśnień do przejścia podziemnego.


Otwiera ono również zieloną ścieżkę, która wytwarza się wzdłuż ulicy Lubicz, przecina kwartał między Rakowicką i Ariańską, ulicą Kurkową łączy się z Parkiem Strzeleckim i dalej, przez projektowany obszar przy Stacji kolejowej, biegnie aż do Krakowskich Ogrodów Semiramidy.


Wejście otrzymało lekkie, szklane zadaszenie dla podkreślenia jego rangi.


c) Metro

Mimo braku konkretnych decyzji w sprawie metra w Krakowie, idea ta powinna być uwzględniana w nowych opracowaniach. Na podstawie nieprecyzyjnych dokumentów planistycznych została wyznaczona linia, przebiegająca pod placem Jana Nowaka Jeziorańskiego, łącząc Rondo Mogilskie z centrum miasta. W ramach wejścia do tunelu metra zaproponowane zostało przejście podziemne, które mogłoby zostać zrealizowane również bez realizacji samego metra. Jest ono rozwiązane jako kładka ponad stacją, na wysokości piwnic budynków.


d) Muzeum Kolejki Elektrycznej i Zabawek

Dworcowi została zaproponowana funkcja muzeum kolejki elektrycznej i zabawek wraz z funkcjami powiązanymi oraz salą zabaw dla dzieci. Budynek jak dotąd dostępny będzie od placu Jana Nowaka Jeziorańskiego.

e) Inkubator Przedsiębiorczości

Czterokondygnacyjny, wyróżniający się budynek drukarni jest aktualnie w złym stanie technicznym i nie spełnia żadnej funkcji. Dla niego proponuję remont i przerobienie na studencki inkubator przedsiębiorczości wraz z możliwością wygospodarowania lokali noclegowych. Budynek dostępny jest przez dwa wejścia, jedno od północnej strony na poziomie terenu, drugie od strony zachodniej z rampy do ogrodów na wysokości pierwszego piętra.

f) Sala Wielofunkcyjna


Kolejnym budynkiem, na który warto zwróci uwagę jest hala dawnej lokomotywowni wraz z pozostałościami torów. Temu budynkowi nadana została funkcja jednokondygnacyjnej sali wielofunkcyjnej, która mogłaby pełnić funkcję zarówno sali konferencyjnej jak i galerii. Wprowadzone zostały wysokie okna w przepruciach ścian oraz dodatkowy wiatrołap przy głównym wejściu od strony południowej w formie przeszklonego sześcianu.

g) Centrum Nauki i Innowacji

Na północnej części terenu stacji kolejowej, w miejscu gdzie znajdują się magazyny i budynki techniczne, zaproponowany został budynek, który wznosiłby się zielonymi tarasami od placu wewnętrznego, za starą drukarnią aż do stworzenia z przodu ściany lokali usługowych typu małe bary i sklepy otwarte na plac przed wejściem do przejścia podziemnego.


Nowoprojektowany budynek ma wznoszący się tarasowo parter, który został udostępniony dla ruchu pieszego poprzez wznoszącą się od ulicy Bosackiej kładkę prowadzącą następnie do ogrodów wiszących ponad płytą parkingu ponad peronami.


Warunki zabudowy dopuszczają stworzenie w tej okolicy obiektów do 25 m wysokości, z uwagi na najbliższe sąsiedztwo budynek sięga 16m, czyli nie jest wyższy od pobliskich kamienic. Na wyższych piętrach mieściłyby się biura, na pierwszym piętrze dostępnym z tarasu mieściłoby się centrum naukowe, czytelnia studencka. Centrum naukowe w formie interaktywnego muzeum daje możliwość rozwijania funkcji Inkubatora przedsiębiorczości mieszczącego się w adaptowanej dawnej drukarni.


Na parterze wygospodarowano lokale usługowe, pomieszczenia techniczne dla budynku, pomieszczenia, które mogłyby zostać wykorzystane przez Zakłady Porządkowe, oraz niewymagające stałego doświetlenia laboratoria i sale warsztatowe. Architektura nowopowstałego budynek od poziomu 1 w górę miałby charakter odpowiadający najbliższemu kontekstowi, czyli murowanym kamienicom. Jego parter natomiast wprowadza dodatkowy teren zielony do ścisłej tkanki centrum. Tarasowy parter budynku został wykończony betonem architektonicznym, tworząc wychodzący z ziemi piedestał. Kondygnacje ponad parterem wykończone są okładziną ceglaną. Zaproponowany został układ ścian osłonowych, które wyznaczają w bryle rytm wertykalnych pasów. Dach wyższej części jest wykonany w technologii stropodachu zielonego dla dodatkowego zwiększenia powierzchnia biologicznie czynnych. Obiekt dostępny jest dla obsługi technicznej od strony południowej, po ścieżce znajdującej się za budynkiem Lokomotywowni, która została zachowana także do obsługi technicznej torów. Rampa, która zaczyna się już dużo wcześniej na placu przechodzi ponad przejazdem.

h) Parking Podziemny

Pod przekształcanym terenem został zaproponowany parking podziemny, do którego prowadzą dwa zjazdy – jeden od ulicy topolowej, przez nowo projektowany pawilon, drugi w powstałej po usunięciu jednej z kamienic przerwie w pierzei przy ul. Bosackiej.

i) Krakowskie Ogrody Semiramidy

Ogród stanowiący główny punkt projektu, to nadbudowa na konstrukcji istniejącej płyty parkingu ponad peronami stacji kolejowej Kraków Główny. Wytworzona została w ten sposób atrakcyjna i niepowtarzalna przestrzeń publiczna z możliwością wykorzystania jej na niewielkie imprezy. Do ścisłej tkanki w centrum miasta został tym samym wprowadzony zupełnie nowy park dostępny publicznie i wprowadzający zupełnie nową jakość w przestrzeni krakowskiego śródmieścia. Ogród zatem dostępny jest po pierwsze z nowego placu, po drugie z nowego budynku, po trzecie z górnej płyty parkingu w Galerii Krakowskiej. Połączenie z płytą parkingu nawiązuje do istniejących wind, które łączą przejście podziemne z peronami i parkingiem. Dwie z nich zostały podwyższone tak, aby mogły również obsłużyć KOS, powstała także jedna, otwarta klatka schodowa.

Powierzchnia ogrodu: 12 114 m2 (1,2 ha)

Długość pochylni w sumie: 395 m, w tym 27 odcinków pochylni o długości maksymalnej 9m, rozdzielonych spocznikami o długości minimalnej 1,4 m i spadku 6%.

Konstrukcja wiszących ogrodów nad płytą parkingu została oparta na istniejących słupach dwuteowych stalowych na siatce o maksymalnych rozpiętościach rzędu 20 m, a minimalnych rzędu 8 m. Na siatce słupów stalowych powstała powstał ruszt belek dwuteowych podtrzymujących płytę ogrodu. Podciągi mają wysokość 1m, a żebra 80 cm.


W KOS zastosowane zostały dwa systemy pro-ekologiczne:
  • Kolektory słoneczne zasilające energetycznie oświetlenie. Znajdują się one na podwyższeniach w północnej części ogrodów, co eksponuje je na światło słoneczne. Energia może zostać wykorzystana do zasilania oświetlenia i nawadniania oraz wspomóc energetycznie stację kolejową.
  • Zbieranie wody deszczowej i wykorzystywanie jej do nawadniania ogrodów. Pod niektórymi polami ogrodu znajdują się zbiorniki na wodę deszczową, która jest magazynowana, a następnie wykorzystywana do podlewania roślin.


Ogrody są układem tarasowych pól roślinności, ścieżek z pochylniami prowadzącymi na różne poziomy oraz porośniętych pnączami pergoli. Poszczególne pola są zróżnicowane kolorystycznie poprzez odpowiedni dobór bylin, ziół i krzewów. Zaproponowane strefy kolorów i przykładowe rośliny:

  • Biała: dereń kousa, hortensja, ciemierni
  • Zielona: lubczyk, mięta;
  • Żółta: forsycja, szczodrzeniec;
  • Pomarańczowa: dzielżan ogrodowy, trojeść bulwiasta;
  • Czerwona: pigwowiec, mak wschodni;
  • Różowo-fioletowa: gęsiówka orzęsiona, lawenda „aromatico”, aster nowobelgijski;
  • Niebieska: fiołek labradorski, cykoria podróżnik.
  • Przy pergolach pnącza: winorośl japońska, winobluszcz, bluszcz pospolity.



Poszczególne części ogrodu mają różne wzniesienie ponad poziom konstrukcji. Wynika to ze zróżnicowania ich typów pod względem grubości ziemi dla różnych typów roślin oraz wykorzystaniem przestrzeni pod niektórymi z nich na zbiorniki na wodę lub instalacje i oświetlenie dla parkingu, a skutkują wytworzeniem się tarasów rekreacyjnych i systemu wznoszących się i opadających ścieżek. Miejscowe zdwojenie poziomu ogrodów uatrakcyjnia formę całości oraz podkreśla miejscową dominantę, a także podnosi walory estetyczne wprowadzając punkty widokowe.


W celu wprowadzenia zieleni na ruszcie stalowych dwuteowników wprowadzone zostają betonowe płyty i donice umiejscowione bądź na dolnej stopie konstrukcji, bądź na jej wierzchu, bądź też na podwyższeniu w postaci ścianek żelbetowych lub podwyższonych słupów stalowych. Konstrukcje stalowe i betonowe są zabezpieczone przed wilgocią natryskiwaną dwukomponentową powłoką epoksydowo-bitumiczną (8.3).


Donice, w których znajduje się roślinność są zabezpieczone dodatkowo izolacja przeciwwodną z folii kubełkowej i geowłókniny, na których znajduje się drenaż z kamieni oraz warstwa gleby.


Inne rozwiązanie to drewniane posadzki położone na legarach opartych na konstrukcji, pod którymi, na płytach opartych na dolnej stopie belek jest niska roślinność ekstensywna, która wyrasta przez odpowiednio wprowadzone nieszczelności w posadzkach.


W ogrodzie znajduje się zadaszenie w formie żelbetowej łupiny porośniętej roślinnością. Wprowadzone zostały szklane i metalowe balustrady dookoła ogrodu i przy podwyższonych ścieżkach i strefach. W centralnej części zaproponowany został układ kwadratowych, drewnianych platform o różnych wysokościach, tworzących schody i siedziska.